Emerytura z ZUS vs. IKZE - co warto wiedzieć

Wprowadzenie do systemu emerytalnego w Polsce

Polski system emerytalny składa się z kilku filarów, które mają zapewnić obywatelom bezpieczeństwo finansowe po zakończeniu aktywności zawodowej. Bazowym filarem jest ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych), ale coraz większą rolę odgrywają także dobrowolne formy oszczędzania, takie jak IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego).

W tym artykule przeanalizujemy szczegółowo oba te rozwiązania, aby pomóc Ci w podjęciu świadomych decyzji dotyczących Twojej emerytury.

Emerytura z ZUS - podstawowe informacje

Świadczenia emerytalne z ZUS są oparte na systemie repartycyjnym, co oznacza, że składki wpłacane przez obecnych pracowników są przeznaczane na wypłaty dla obecnych emerytów. Wysokość emerytury z ZUS zależy od kilku kluczowych czynników:

• Sumy zgromadzonych składek emerytalnych zwaloryzowanych na dzień przejścia na emeryturę
• Kapitału początkowego (dla osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 roku)
• Średniego dalszego trwania życia w momencie przejścia na emeryturę

Wzór na obliczenie emerytury z ZUS jest prosty: suma zwaloryzowanych składek i kapitału początkowego podzielona przez średnie dalsze trwanie życia wyrażone w miesiącach.

Zalety emerytury z ZUS:

• Gwarancja wypłaty dożywotniego świadczenia
• Brak ryzyka inwestycyjnego
• Coroczna waloryzacja świadczeń
• Możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę (w określonych przypadkach)

Wady emerytury z ZUS:

• Stosunkowo niskie świadczenia w porównaniu z ostatnim wynagrodzeniem (tzw. stopa zastąpienia)
• Uzależnienie od demografii i sytuacji gospodarczej kraju
• Brak elastyczności w dysponowaniu zgromadzonymi środkami

Według prognoz ZUS, stopa zastąpienia (relacja pierwszej emerytury do ostatniej pensji) będzie systematycznie spadać w kolejnych dekadach, osiągając poziom około 25-30% dla osób obecnie rozpoczynających karierę zawodową.

IKZE - jak działa i jakie daje korzyści

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) to dobrowolna forma długoterminowego oszczędzania na emeryturę, wprowadzona w Polsce w 2012 roku. IKZE jest częścią tzw. III filaru systemu emerytalnego.

Najważniejsze cechy IKZE:

• Dobrowolność wpłat
• Możliwość wyboru instytucji finansowej (bank, towarzystwo funduszy inwestycyjnych, zakład ubezpieczeń, dom maklerski)
• Limity rocznych wpłat (w 2023 roku: 8.322 zł, a dla osób prowadzących działalność gospodarczą: 12.483 zł)
• Korzyści podatkowe: odliczenie wpłat od podstawy opodatkowania PIT oraz preferencyjne opodatkowanie wypłat

Zalety IKZE:

• Korzyści podatkowe: możliwość odliczenia wpłat od podstawy opodatkowania (oszczędność nawet do 32% wpłaconej kwoty)
• Niska stawka podatku przy wypłacie: tylko 10% zryczałtowanego podatku dochodowego
• Elastyczność inwestycyjna: możliwość wyboru strategii inwestycyjnej
• Dziedziczenie zgromadzonych środków

Wady IKZE:

• Konieczność zamrożenia środków do czasu osiągnięcia wieku 65 lat
• Ryzyko inwestycyjne (w zależności od wybranej strategii)
• Opłaty pobierane przez instytucje finansowe
• Ograniczony limit rocznych wpłat

Porównanie: ZUS vs. IKZE

Cecha	ZUS	IKZE
Obowiązkowość	Obowiązkowe dla pracowników	Dobrowolne
Wysokość składek	19,52% podstawy wymiaru	Dowolna, do limitu rocznego
Korzyści podatkowe	Brak	Odliczenie od podstawy opodatkowania
Opodatkowanie wypłat	Według skali podatkowej	Zryczałtowane 10%
Dostępność środków	Po osiągnięciu wieku emerytalnego	Po ukończeniu 65 lat
Dziedziczenie	Ograniczone (renta rodzinna)	Pełne
Ryzyko inwestycyjne	Niskie	Zależne od strategii

Optymalna strategia emerytalna: ZUS + IKZE

Najlepszym rozwiązaniem dla większości Polaków jest hybrydowe podejście do planowania emerytalnego. Emerytura z ZUS zapewnia bazowe, dożywotnie świadczenie, natomiast IKZE stanowi uzupełnienie, pozwalające na zwiększenie łącznego dochodu emerytalnego.

Jak skutecznie łączyć oba rozwiązania:

1. Zadbaj o maksymalizację składek do ZUS poprzez:
   • Legalną pracę z odprowadzaniem składek
   • Unikanie pracy na umowach bez składek emerytalnych
   • Rozważenie dobrowolnego podwyższenia podstawy wymiaru składek (dla przedsiębiorców)
2. Załóż IKZE i systematycznie wpłacaj składki:
   • Dąż do wykorzystania całego rocznego limitu wpłat
   • Wybierz instytucję finansową z niskimi opłatami
   • Dostosuj strategię inwestycyjną do swojego wieku i akceptowalnego poziomu ryzyka
3. Rozważ dodatkowe formy oszczędzania:
   • IKE (Indywidualne Konto Emerytalne)
   • PPK (Pracownicze Plany Kapitałowe)
   • Inwestycje długoterminowe (nieruchomości, akcje, obligacje)

Podsumowanie

Emerytura z ZUS i IKZE to dwa komplementarne elementy zabezpieczenia emerytalnego. ZUS zapewnia podstawowe, przewidywalne świadczenie, natomiast IKZE oferuje możliwość zwiększenia przyszłych dochodów emerytalnych przy jednoczesnych korzyściach podatkowych.

Kluczem do sukcesu jest odpowiednio wczesne rozpoczęcie planowania emerytalnego oraz konsekwentna realizacja przyjętej strategii. Im wcześniej zaczniesz oszczędzać, tym większy kapitał będziesz w stanie zgromadzić dzięki efektowi procentu składanego.

Jeśli potrzebujesz indywidualnej analizy swojej sytuacji emerytalnej i opracowania spersonalizowanej strategii, zachęcamy do kontaktu z naszymi doradcami.